Bosman, Piershil Bosman Watermanagement BV
Types Bosmanmolens Bosman heeft slechts in het prille begin enkele T-Fordcardans (achteras) gebruikt, halverwege de 1930-er jaren kwamen de A-Ford achterassen (1928-1932) al voor als haakse overbrenging bij de Bosmanmolens. Deze werden tot ongeveer 1960 gebruikt in de half- en volautomatische molens. Vanaf 1960 werd de achteras van de flathead Ford V-8 (1932-1948) gebruikt als haakse overbrenging, deze waren van Ford USA zelf of van SAF uit Frankrijk, die de Ford in licentie bouwde (later Simca). De V-8 achterassen werden tot ze niet meer verkrijgbaar waren (begin jaren zeventig) gebruikt, daarna werd nog enkele jaren weer met oude A-Ford assen of nieuw gemaakte voordeksels en hoofdstaartbomen met nieuw gemaakte tandwielen de V-8/2 enkele jaren geproduceerd. Hierna kwam halverwege de 1970-er jaren de WBC, later ’77 molen op de markt. De eerste serie molens waren dus A-Fords, later de V-8 en de V-8/2 en de WBC later ’77. Pas in 2004 werd de 4e generatie Bosmanmolen type B4 gelanceerd. Het type kun je als leek niet zomaar onderscheiden, de A-Fordkop is 3/8” kleiner in diameter dan de V-8 en de diameters van de torenassen verschillen. Ik kijk aan de hand van de foto’s welk type het is voor vermelding op de database, goede foto’s van de molen en de kop van de molen en de juiste locatie zijn hiervoor zeer belangrijk.
De werking bij de Fordkoppen is als volgt: op de foto (van dbnr. 3090) is een ring in de kop zichtbaar, die op de telescoopbuis gelast zit. Deze telescoopbuis staat via de tussenstang in verbinding met de evenaar waaraan de vlotter zit. Deze gaat dus ongeveer 5 cm op en neer in de kop en neemt de krukwang via de krukpen mee, die om de ring van de telescoopbuis zit. De krukwang zit rechtstreeks op de hoofdstaartas gemonteerd en draait dus een halve slag. Achter de ronde plaat zitten twee haakse tandwielen gemonteerd, een op de hoofdstaartas en een op de zijstaartas. Als de hoofdstaartas draait, gaat de zijstaartas automatisch mee. Dus de zijstaartas volgt de hoofdstaartas. Bij de nieuwe molens heeft iedere staartas zijn eigen krukwang. Deze hebben 12 mm asjes welke tussen 2 ringen op de telescoopbuis draaien. Op de foto is ook net het oliekapje van het pionwiel te zien, dat zorgt dat de olie die in de kop van de molen zit, niet via de torenas naar beneden loopt. Tekeningen heb ik er niet van, bent u in de buurt kom gerust langs en laat ik alles zien. Tekst: © Cor Bus, 12 juli 2018. Windkracht onderhoud en reparatie.
Octrooien van Bosman Op de Bosmanmolens type A-Ford is een messing fabrieksplaatje aangebracht halverwege de toren. Hierop staan de Ned. Octr. nos. 42037 en 46789 vermeld. NL42037 (uitgegeven 15 nov. 1937) heeft betrekking op de automatische windvaanverstelling d.m.v. het waterniveau aan zuig- of perskant van de molen. Dit octrooi werd door Bastiaan Bosman te Piershil aangevraagd op 29 februari 1936, onder de titel “Windmolen voor het aandrijven van een waterpomp". Het octrooi werd dus verleend en geregistreerd op 15 november 1937, en verviel op 16 oktober 1955 wegens afloop van de maximale duur; NL46789 (uitgegeven 15 nov. 1939) heeft betrekking op de handbediende windvaanverstelling middels een kwadrant met rondselstang; NL84965 (uitgegeven 15 april 1957) heeft betrekking op de lagerasafdichting nabij de pompwaaier; NL8204337 (1 juni 1984) heeft betrekking op tegengesteld draaiende wiekbladen in combinatie met een verticale aandrijflijn; NL8204338 (1 juni 1984) heeft betrekking op een windmolen met hulpwindroos in plaats van windvaansysteem. Ook is op het plaatje telefoonnummer 16 te zien. In de telefoongids van 1950 staat bij dit nummer 16 de naam van B. Bosman, windmolens en poldergemalen. Overigens komt in de gids van 1933 onder nummer 16 de naam van B. Bosman al voor. In 1963 werd het nummer uitgebreid naar 316, en in 1973 naar 1316. De pijlvorm van de bladen van de hoofd- en bijvaan kon niet bij het gebruik van polyester, kennelijk te kwetsbaar materiaal en mogelijk was de trapezevorm ook gemakkelijker te maken. Jan Mulder (met informatie van D. Bosman), 2018-2019.
Smeerschema Bosmanmolens Zie dbnr. 4427.
