plaatje plaatje plaatje plaatje plaatje plaatje
Molendatabase.net
Zoek globaal op trefwoord:
of dbnr.:
plaatje of zoek gedetailleerd
   Algemeen
dbnr.92
aanduidingRijlsterpolder
plaatsSint Nicolaasga/ Sint Nyk
gemeenteDe Fryske Marren
provincieFryslân
locatie RD X 180935, Y 548405
N 52.922102, O 5.772830
   
standplaatswest van de A6
gebouwd 1920-1925
(zie Verwijzingen v. voorganger)
statusbestaand
toestandslecht
maalvaardignee
eigenaarJan van der Sluis, Sint Nicolaasga
  
   Constructie
omschrijvingmiddelgrote windmotor
fabricaatHerkules Metallicus
leverancierStokvis, Rotterdam
inrichtingvijzel, vh. met hulpmotor
raddiameter4,5 m
bladen18
torenhoogte8 m
plaatje
1. Foto: Willem Jans, 28 aug. 2009
   Verwijzingen
voorgangerNederlandse Molendatabase, molen 02892 b
inventarisnr.29 Bergstra&Hengst
informatie/ foto'sAllemolens.nl, molen 11506
monumentnr.514076 (Monumentenregister RCE)
   Geschiedenis / beschrijving
De windmotor van het type "Herkules Metallicus Windturbine" is in Duitsland gefabriceerd door de "Vereinigte Windturbine Werke AG" te Dresden tussen 1920 en 1925. De molen werd geïmporteerd door de Rotterdamse handelsmaatschappij R.S. Stokvis & Zonen Ltd. en in de dertiger jaren gebouwd door de Balkster Machinefabriek van H. Koelstra voor de bemaling van de langs de "Wumerts" gelegen landerijen.
Een zeer uitgestrekt gebied rond de molen werd vanouds bemalen door diverse Herkules windmotoren, deze is het laatst overgebleven exemplaar.

De 8 meter hoge toren staat in een uit beton opgetrokken fundering. Kenmerkend voor deze kleine "Herkules" windmotor is het ontbreken van een betonnen onderbouw. De voorwaterloop is voorzien van een stalen krooshek en een dubbele schotbalksponning. De stalen vijzel is gelegen in een betonnen vijzelbak met houten deksels. De betonnen achterwaterloop is voorzien van een houten wachtdeur en een dubbele schotbalksponning. De molen maalt uit op Friese boezem. De stalen toren heeft een ladder en een achtkante stelling. De stelling bestaat uit stalen liggers, een houten dek en een stalen hekwerk.
Aan de bovenzijde van de toren is een op kogellagers draaiend gietstalen motorlichaam aangebracht. Het achttien gegalvaniseerd stalen bladen tellende windrad heeft een diameter van 5 meter. Het rad bestaat uit zes straalarmen waartussen segmenten met ieder drie bladen, verbonden door twee ringen, zijn aangebracht. De molen is voorzien van twee vanen: een hoofdvaan en een zijvaan. De molen is voorzien van een gietstalen gaand werk en stalen spillen.

In de jaren zestig werd een zogenaamde gecombineerde bemaling aangebracht. Dat wil zeggen dat de vijzel zowel op windkracht (hoofdbemaling) als door een dieselmotor (hulpbemaling) kon worden aangedreven. Voor de behuizing van de dieselmotor en de aandrijfas werd op de voorwaterloop een klein houten hokje tegen de molen aangebouwd. De dieselmotor ontbreekt, maar de aandrijving is nog compleet.
Bron: monumentbeschrijving door de RCE.
   Aanvullingen
Poldergrootte 38 ha. Bron: waterstaatskaarten Steenwijk West, herzien in 1957 en 1976. Rij 2, kolom 1.

In het boek van Bergstra & Hengst staan foto's van de windmotor nog met het houten hokje, van de handlier en van de tandwieloverbrenging.
-----

De windmotor heeft 2 windvanen en een vijzelpomp. Hoewel het windrad nog wel vrij kan draaien, is de windmotor niet meer functioneel en ziet er ook uit als lang geen dienst meer te hebben gedaan. Hoewel alles nog er nog vrij compleet uitziet, is de molen wel een roestig geheel. De sloot waaruit de molen vroeger moest opmalen is niet meer aanwezig aan de vijzelzijde. Aan de andere zijde is alleen nog de uitwateringssloot. De molen staat op een betonnen fundering, waartussen ook de water in- en uitvoer zit. De vijzelgoot is ca. 65 cm. breed. De poelie voor de vroegere hulpmotor is nog aanwezig. De lengte/breedte van de fundering waarop de toren staat is ca. 3 m. De torenbreedte, gemeten onder bij de fundering is ca. 190 cm. Deze windmotor zou eventueel een mooi object kunnen zijn voor restauratie.
Jan Wagenaar, 27 feb. 2016.

plaatje
2. Foto: Willem Jans, 28 aug. 2009
plaatje
plaatje
plaatje
5. Foto's: Jan Wagenaar, 27 feb. 2016


Stuur een reactie
Gewijzigd: 2023-11-05 12:54:46
Colofon en copyrights