plaatje plaatje plaatje plaatje plaatje plaatje
Molendatabase.net
Zoek globaal op trefwoord:
of dbnr.:
plaatje of zoek gedetailleerd
   Algemeen
dbnr.37
aanduidingWaterschap Scharnegoutum c.a., Tirnserpolder
plaatsTirns
gemeenteSúdwest-Fryslân
provincieFryslân
locatie RD X 171380, Y 563223
N 53.055633, O 5.631506
   
standplaatsaan de Thaborwei
gebouwd 1922
statusbestaand
eigenaarStichting Waterschapserfgoed
  
   Constructie
omschrijvinggrote windmotor
fabricaatHerkules Metallicus
leverancierStokvis, Rotterdam
inrichtingstalen vijzel
raddiameter11 m
bladen30
torenhoogte11 m
plaatje
1. Foto: Willem Jans, 28 juli 2003
   Verwijzingen
inventarisnr.06 Bergstra&Hengst
informatie/ foto'sAllemolens.nl, molen 10055
monumentnr.514107 (Monumentenregister RCE)
   Geschiedenis / beschrijving
Leeuwarder Courant, 27 dec. 1921:
"Aanbesteding.
Het Bestuur van het waterschap Scharnegoutum c.a. zal op Dinsdag 3 Januari 1922 trachten aan te besteden:
Het bouwen van een windmotor, onderbouw van cementbeton, op een heifundeering, en aanverwante werken,
waarvan het bestek met teekeningen tegen toezending van ƒ 3,50 is te verkrijgen ten kantore van den deskundige A. Hoekstra, Kruizebroederstraat te Sneek."
-----

De grote windmotoren van het merk "Herkules Metallicus Windturbine" werden in Duitsland gefabriceerd door de "Vereinigte Windturbine Werke AG" te Dresden. De molen werd geïmporteerd door de Rotterdamse handelsmaatschappij R.S. Stokvis & Zonen Ltd. en in 1922 opgebouwd voor de bemaling van de "Tirnserpolder". De molen maalt uit op de Franekervaart (Friese boezem).
De molen werd gebouwd samen met nog twee andere windmotoren in de omgeving, ter vervanging van twee windmotoren, twee grote traditionele windwatermolens en 36 kleine traditionele windwatermolens.
In de 1960-er jaren is een zogenaamde gecombineerde bemaling aangebracht. Dat wil zeggen dat de vijzel zowel door windkracht (hoofdbemaling) als door een oud model AEG elektromotor (hulpbemaling) kan worden aangedreven.
Deze windmotor werd in 1999 aangewezen als Rijksmonument.

De 11 meter hoge toren staat in een uit beton opgetrokken fundering. Op de fundering is een betonnen onderbouw aangebracht voorzien van een betonnen dak. De onderbouw is voorzien van drie betonnen vierruits ramen in stalen kozijnen. Oorspronkelijk was het raam van hout. Aan een zijde een in een stalen kozijn aangebrachte houten toegangsdeur.
Bron (vh.): DHM Molenbestand.
-----

Nadat de drie windmotoren in bedrijf kwamen, verkocht het waterschap op 22 augustus 1922 36 oude molens voor afbraak.

In 2008 werd de windmotor met zeven andere door het Wetterskip Fryslân overgedragen aan de Stichting Waterschapserfgoed.
   Aanvullingen
In opliggende letters is in één van de zijvlakken van de onderbouw de tekst "Waterschap Scharnegoutum c.a." aangebracht.
Rechts naast de deur een hardstenen gedenksteen met de tekst
"Gesticht Anno 1922 het bestuur K.M.Galema voorz. K.Y.Vellenga P.Y.Andela D.Folkerts secr. A.Hoekstra arch.".
-----

Poldergrootte 210 ha, z.p. -1,01m, w.p. -1,11 m. Bron: waterstaatskaart Sneek Oost, herzien in 1947-1949. Rij 12, kolom 12.
-----

De windmotor heeft een onderbouw van hetzelfde model als bij dbnr. 31, met daarin ook een soortgelijke gedenksteen. Wel hebben ze elk hun eigen kleurstelling. Het bordes in de toren zit bij deze windmotor wat lager dan bij dbnr. 31.
Het betonnen onderbouw-huis heeft onder bij de fundering een breedte van ca. 4,30 m.
Jan Wagenaar, 18 mei 2016.

plaatje
2. Het waterschapsbestuur bij de ingebruikstelling? (foto ingezonden)
plaatje
plaatje
4. Foto's: Mark Ravesloot, 22 juni 2009
plaatje
5. Foto: Jan Wagenaar, 18 mei 2016


Stuur een reactie
Gewijzigd: 2023-11-18 11:18:57
Colofon en copyrights